TS EN 206 standardına göre beton sınıflandırması nasıl yapılır? Betonun dayanım, kıvam ve kullanım özelliklerine göre sınıflandırılmasını bu içeriğimizde anlattık.
TS EN 206 Standardına Göre Beton Sınıflandırması
TS EN 206, betonun özelliklerini, üretim ve kullanım kriterlerini belirleyen Avrupa ve Türkiye’de geçerli uluslararası bir standarttır. Bu standart, betonun dayanım sınıfı, kıvam sınıfı, çevresel etkiler ve kullanım şartlarına göre nasıl sınıflandırılması gerektiğini açıklar. Beton üreticileri ve inşaat sektörü, kaliteyi sağlamak için bu standartlara uygun üretim yapmalıdır.
Betonun Dayanım Sınıflarına Göre Sınıflandırılması
Betonun dayanım sınıfları, 28 günlük kür sonrası elde edilen basınç dayanımına göre belirlenir. TS EN 206 standardına göre beton dayanım sınıfları şu şekildedir:
- C12/15: Yapıların temel ve zeminle olan temasını engellemek, korozyonu engellemek.
- C16/20: Sütun, temel ve duvar yapımı
- C20/25: Hafif betonarme yapılar
- C25/30: Konut ve ticari yapılar
- C30/37: Ağır yük taşıyan yapılar, köprüler
- C35/45 ve üzeri: Barajlar, özel mühendislik yapıları
- C40/50 ve üzeri: Yüksek dayanım isteyen projeler. Köprü, viyadük, tünel gibi.
Burada C harfi “Concrete” (Beton) anlamına gelir. İlk değer silindir numunesi, ikinci değer ise küp numunesi dayanımını ifade eder.
Kıvam Sınıflarına Göre Beton Sınıflandırması
Betonun işlenebilirlik derecesi, yani taze betondaki akışkanlık seviyesi kıvam sınıfı ile ifade edilir. TS EN 206’ya göre kıvam sınıfları şunlardır:
| Kıvam Sınıfı | Çökme Değeri (mm) |
|---|---|
| S1 | 10-40 mm (Çok kuru) |
| S2 | 50-90 mm |
| S3 | 100-150 mm |
| S4 | 160-210 mm (Akışkan) |
| S5 | >220 mm (Çok akışkan) |
Çevresel Etkilere Göre Beton Sınıflandırması
Betonun maruz kalacağı çevresel şartlara göre dayanım ve koruma kriterleri belirlenir. TS EN 206 çevresel etkiler için şu sınıflamayı yapar:
| Sınıf | Açıklama |
|---|---|
| XO | Hiçbir zararlı etkiye maruz kalmayan beton |
| XC | Karbonatlaşma nedeniyle korozyon riski |
| XD | Donatı korozyonu (klorür etkisiyle) |
| XS | Deniz suyu etkisine karşı koruma |
| XF | Donma-çözülme etkileri |
| XA | Kimyasal aşındırıcı ortamlara maruz kalan beton |
Bu çevresel sınıflara göre beton karışım tasarımı, su/çimento oranı ve minimum çimento dozajı gibi kriterler belirlenir.
Özel Amaçlı Beton Sınıfları
TS EN 206 kapsamında ayrıca aşağıdaki özel beton türleri de tanımlanır:
- Hafif Beton
- Ağır Beton (Radyasyon kalkanı gibi özel yapılar için)
- Kendiliğinden Yerleşen Beton (KYB)
- Su Geçirmez Beton
Bu tür betonlar da belirli sınıf ve performans kriterlerine göre tasarlanır.
Beton Sınıflandırma Özeti
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| Dayanım Sınıfı | Basınç dayanımı (MPa) |
| Kıvam Sınıfı | İşlenebilirlik seviyesi (çökme miktarı) |
| Çevresel Sınıf | Maruz kalınacak çevresel etkiler |
| Özel Beton Türleri | Özel performans istenen betonlar |
TS EN 206’ya Göre Beton Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Projeye uygun beton sınıfı seçilirken:
- Yapının taşıyacağı yükler
- Maruz kalacağı çevresel etkiler
- İşlenebilirlik ve döküm yöntemleri
- Yapının kullanım ömrü beklentisi
gibi kriterler dikkate alınmalıdır.
TS EN 206 standardına göre beton sınıflandırması, yapıların performansı ve uzun ömürlülüğü için kritik bir adımdır. Proje ihtiyaçlarına ve çevresel şartlara göre doğru beton sınıfının seçilmesi, yapı güvenliğini ve dayanıklılığını garanti altına alır.
